یویتوب مکانی برای نمایش استعدادهای مختلف توسط افراد متفاوت در سرتاسر جهان است و پشت تولید ویدیوهای یوتیوب ساعت‌ها تلاش و کوشش و ایده پردازی نهفته است. در سال‌های اخیر با رشد تصاعدی آپلود ویدیوهای روزانه در یوتیوب و ظهور کانال‌های جدید، نگرانی سازندگان محتوای مختلف درباره حق کپیرایت نیز افزایش پیدا کرده ست. به همین منظور یوتیوب مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌ها را برای رسیدگی و رعایت حق کپیرایت در پلتفرم خودش را تحت عنوان «قوانین یوتیوب» پیاده‌سازی کرده است. در این مقاله از وبلاگ یوبر، به مبحث «قوانین یوتیوب برای کپیرایت» می‌پردازیم.
کپیرایت یوتیوب چیست؟
کپیرایت یک مفهوم حقوقی است که حقوق انحصاری یک اثر را به سازندگان اصلی آن می‌دهد. بر اساس قانون کپیرایت، تولیدکنندگان اثر به محض ساخت یک اثر به شکلی فیزیکی مانند ظبط یک ملودی یا نوشتن یک کتاب به طور خودکار مالک آن خواهند شد. این موضوع به این معنی است که آن‌ها حق انصاری اثر خودشان را دارند و دیگران باید مجوز استفاده از آن را دریافت کنند.
حفاظت از حق کپی رایت به تولیدکنندگان محتوا برای ایجاد انگیزه در آن‌ها برای ساخت آثار جدید، تقویت خلاقیت و… کمک می‌کند. این قانون، همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا از خلاقیت‌شان کسب درآمد کنند که این موضوع می‌تواند برای گذران زندگی و فعالیت‌های هنری بیشتر آن‌ها بسیار مهم باشد.
مدت زمان حمایت از حق کپیرایت بسته به کشور و نوع محتوا متفاوت است، اما معمولا تا آخر عمر صاحب اثر و به اضافه چند سال مشخص پس از مرگ آن، ادامه دارد. در طول این مدت، افرادی که حق کپیرایت را در اختیار دارند، می‌توانند به صورت قانونی علیه افرادی که حق کپی رایت آن‌ها را نقض کرده است، اقدام کنند و حتی درآمد حاصل از آن را به خودشان اختصاص دهند.
نحوه عملکرد قوانین کپی رایت یوتیوب چگونه است؟
یوتیوب یک سیستم هوشمند به نام Content ID دارد که به صاحبان اثر، اجازه می‌دهد تا از محتوای خودشان در یوتیوب محافظت کنند. هر بار که شما ویدیویی در یوتیوب آپلود می‌کنید، یوتیوب ابتدا آن را در پایگاه داده با استفاده از هوش مصنوعی فریم به فریم بررسی می‌کند و سپس تشخیص می‌دهد که ویدیوی شما دارای محتوایی که حق کپیرایت دارد، هست یا خیر. اگر ویدیوی شما دارای محتوای حق کپی رایت باشد، اخطاری با عنوان Copyright Claim دریافت خواهید کرد. درباره کپیرایت کلیم در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
نکته: باید توجه داشته باشید که بسیاری از آهنگ‌ها و فیلم‌های موجود در اینترنت توسط Content ID محافظت می‌شوند و بیشترین موردی که یوتیوبرها به واسطه آن با کپی رایت مواجه می‌شوند، انتخاب آهنگ است که باید به آن توجه کنید.
چه محتوایی مشمول حق کپیرایت است؟
حق کپیرایت شامل انواع آثار که متعلق به سازنده آن هستند، می‌شود. این آثار می‌توانند شامل هر یک از موارد زیر باشند:
- آثار ادبی: این دسته شامل کتاب‌ها، مقالات، اشعار، نسخه‌های خطی و سایر آثار مکتوب می‌شود.
- آثار هنری: این دسته نیز شامل نقاشی‌ها، طراحی‌ها، مجسمه‌ها، عکس‌ها، طرح‌های گرافیکی و سایر آثار بصری خلاق است.
- موسیقی: حق کپیرایت نیز شامل قطعات موسیقی مختلف، ملودی‌ها و همچنین صداهای ضبط شده نیز می‌شود.
- فیلم‌ها: این دسته شامل فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، مستندها، انیمیشن‌ها و… می‌شود.
- آثار نمایشی: این دسته شامل نمایشنامه‌ها، فیلمنامه‌ها و… است.
کپیرایت Claim چیست؟
کپیرایت کلیم (Copyright Claim) به ادعای قانونی اشاره دارد که توسط صاحب اثری که مورد کپی رایت قرار گرفته است، ارائه می‌شود تا از حقوق مالکیت خودش بر بروی آن اثر محافظت کند. هر شخصی که فکر می کند محتوای کپیرایت دار آن بدون مجوز استفاده شده است، می‌تواند اقدام به انجام کپی رایت Claimکند تا حق مالکیت خود را اعمال کرده و از اثر خود محافطت کند.
کپیرایت Claim معمولاً شامل ادعای نقض حقوق انحصاری صاحب اثر است. این حقوق شامل حقوق تکثیر، توزیع، نمایش، اجرا و ساخت محتوا بر اساس محتوای اصلی است. نقض حق کپی رایت می‌تواند به وسیله روش‌های مختلفی اتفاق بیافتد، مانند کپی بدون مجوز، توزیع بدون مجوز، اجرا عمومی بدون مجوز یا تغییر اثر اصلی.
برای ثبت درخواست کپیرایت Claim، مالک اثر باید ثابت کند که او یک کپی رایت معتبر برای اثر موردنظر در دسترس دارد و فرد خاطی به نقض حق مالکیت او بدون مجوز پرداخته است. همچنین در ادامه مالک اثر باید مدارک واقعی که نشان می‌دهد از اثر او سوء استفاده شده است را ارائه کند.
قانون Fair use چیست؟
قانون Fair Use به معنی اجازه استفاده محدود از محتواهای دارای حق کپی رایت، بدون اجازه مالک اثر است. این قانون محدودیت‌هایی را درباره حق کپی رایت ارائه می‌دهد و استفاده از آن را برای اهداف خاصی مانند تدریس، بورس تحصیلی، نقد و… امکان پذیر می‌کند. استفاده از قانون Fair Use به این سه عامل بستگی دارد:
1.هدف و ماهیت استفاده: یوتیوب به این موضوع که تغییری در ماهیت اثر کپی رایت‌دار ایجاد می‌شود یا خیر، اهمیت می‌دهد. یعنی ویدیوی شما نباید کپی شده از محتوای دیگران باشد و شما باید مطالب جدیدی را به آن اضافه کنید. موارد استفاده غیر از این و صرفا کپی کردن محتوای اصلی، از قانون Fair Use پیروی نمی کند و احتمال گرفتن اخطار نیز بالا می‌رود.
2.میزان استفاده از محتوا: برای اینکه شما از محتوای کپی رایت‌دار دیگران بخواهید استفاده کنید، باید تایم کوتاهی از محتوا را انتخاب کنید و نظر خودتان را درباره بازه زمانی بگویید و همین کار را تا آخر ویدیو تکرار کنید. برای این کار بهتر است از بازه‌های 10 الی 15 ثانیه کمک بگیرید و سراغ بازه زمانی بیشتر نروید. اگر به طور مثال در یک ویدیو 10 دقیقه‌ای که ساخته اید 8 دقیقه از محتوای دیگران استفاده کرده باشید، ویدیو شما Fair Use محسوب نمی‌شود.
3.تاثیر استفاده بر سود محتوا: مواردی که به درآمد مالک اثر و دریافت سود شخصی آن ضربه بزند، جزو Fair Use به شمار نمی‌رود.
نکته: بر اساس شواهد و تجربه ما در کانال‌های مختلف اگر شما یک الی دو دقیقه از ویدیو کپی رایت‌دار نهایتا استفاده کنید با احتمال خیلی بالا محتوای شما با مشکل کپی رایت مواجه نمی‌شود.
راهکارهایی برای رفع اخطار کپی رایت
شرایط Fair Use در کشورهای مختلف متفاوت است و بخاطر رعایت قوانین یوتیوب برای کپی رایت باید محتاطانه از آن استفاده کنید. همچنین، به دلایل مختلفی ممکن است چنل شما استرایک کپی رایت را دریافت کند و در چنین موقعیتی لازم است که به نکات زیر دقت کنید:
- یکی از موثرترین راه‌ها برای رفع استرایک این است که به صاحب محتوا ایمیل بزنید و از آن درخواست رفع استرایک کنید. اگر مالک اثر تا 30 روز بعد اقدامی انجام ندهد، مهلت رسیدگی به ادعای کپی رایت آن تمام می‌شود.
- اگر بخشی از ویدیو شامل محتوای کپی رایت دار شود، یوتیوب ویدیو را پاک می‌کند و پس از اصلاح بخش موردنظر می توانید آن را ادیت کنید.
- اگر ادعای کپی رایت بخاطر آهنگ باشد، می‌توانید آن را با آهنگ‌های خود یوتیوب در بخش Audio Library جایگزین کنید.
- اگر کانال یوتیوب شما به درآمدزایی رسیده باشد، ممکن است بتوانید درآمد حاصل از ویدیو را با صاحب اصلی اثر شریک شوید.
- اگر فکر می‌کنید که استرایک کپی رایت به اشتباه برای شما فرستاده شده است، می‌توانید برای اعتراض به آن درخواست خودتان را ثبت کنید تا پشتیبانی یوتیوب به آن رسیدگی کند.
درخواست حذف محتوا و Content ID چه تفاوتی دارند؟
اگر هر فردی که حق کپی رایت محتوایی را در اختیار دارد، محتوای خود را در یوتیوب در محتوا و یا کانال دیگران مشاهده کند، می‌تواند درخواست حذف محتوا را برای پشتیبانی یوتیوب ارسال کند که به آن «Copy Right takedown request» نیز گفته می‌شود. این درخواست یک حق قانونی برای حذف محتوا از یوتیوب به دلیل نقض کپی رایت است.
از سویی دیگر، برخی از صاحبان حق کپی رایت از Content ID استفاده می‌کنند؛ ابزاری که به صورت خودکار ویدیوهای یویتوب را برای محتوای تحت کپی رایت اسکن می‌کند. هنگامی که Content IDارتباطی میان یک محتوای دارای حق کپی رایت و ویدیو استفاده می‌کند، ویدیو مدنظر از طرف Content ID اخطار دریافت می‌کند. اتفاقی که برای این محتوا در آینده می‌افتد کاملا به تنظیمات Content ID محتوای مالک اثر بستگی دارد.
قانون کپی رایت، سایت‌هایی مانند یوتیوب را ملزم به بررسی درخواست‌های حذف محتوای کپی رایت‌دار می‌کند و درخواست‌های حذف محتوای کپی رایت دار نیز باید واقعی باشند تا برای اجرای آن حق و حقوق دو طرف در نظر گرفته شود.
جمع بندی
در این مقاله از وبلاگ یوبر به طور کلی درباره قوانین یوتیوب برای کپی رایت صحبت کردیم. با رعایت نکات مختلف در این مقاله می‌توانید با داشتن آگاهی درباره نحوه استفاده از محتوای دیگران در یویتوب از مواردی مانند استرایک، جلوگیری کنید و از فرصت‌های مختلف برای رشد کانالتان با توجه به سایر دستورالعمل‌های یوتیوب استفاده کنید. اگر هنوز درباره استرایک در یوتیوب کنجکاو هستید، می‌توانید مقاله «استرایک یویتوب چیست؟» ما را مطالعه کنید.
آیا شما هم تا به حال با تجربه برخورد با قانون کپی رایت یوتیوب را داشته اید؟ از چه راهی برای حل این موضوع استفاده کرده اید؟
سوالات متداول
برای رفع کپی رایت کلیم باید چه کاری انجام دهیم؟
برای رفع کپی رایت کلیم باید در Creator Studio یوتیوب در بخش “Actions” کلیک کنید و توضیحات خود را برای استفاده از اثر برای کارشناسان یوتیوب بنویسید. پس از بررسی توسط کارشناسان یوتیوب اخطار کلیم حذف خواهد شد.
ادعای حق نشر چیست؟
برای استفاده بدون اجازه از آثار دارای کپی رایت، صاحب اثر می‌تواند ادعای حق نشر کند در این صورت ویدیو شما اخطار یا همان استرایک خواهد گرفت.
